Merkez Bankası kasım ayı Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini 5 puan daha artırarak yüzde 40’a yükseltti. Haziranda yapılan toplantı sonrasında artırımların karar sonrası takip eden ayda kredi kartı ve kredili mevduat hesapları faiz oranlarına etki etmesine yönelik düzenleme yapılmıştı. Ancak geçen haftaki toplantı sonrası Merkez Bankası yıllık faizi yüzde 60’ı bulan kredi kart faizlerinin aralık ayında artırılmayacağını duyurdu.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 1 trilyon lirayı bulan bireysel kredi kartı borcu, Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre eylül itibariyle kişi başı 27 bin 455 liraya çıkan kredi kartı borç riski ve 35.8 milyon kişiyi bulan borçlu ile uzmanlar Merkez Bankası’nın bu hamlesinin olası bir borç ödeyememe riskini ortadan kaldırmaya yönelik olduğunu vurguladı.
25 BİN ALTI LİMİTLİ KARTLAR DAHA DOLU
TBB verilerine göre de 25 bin liraya kadar limiti olan kişi sayısı toplam kredi kartı kullananların yüzde 32,2’sini oluşturuyor. Gelir artışları sonrasında limit güncellemelerinden kredi kartı kullanım kapasiteleri etkilense de yüksek limitli kartlarda limit kullanım oranı gerilerken 25-100 bin TL arası limite sahip kartlarda doluluk sınırlı artış sergilemiştir. 25 bin TL ve altı limite sahip kredi kartlarında ise limit kullanım oranının artışı sürmeye devam etti.
Kredi kartından faize bırakılan borç tutarı artarken bu tutarın toplam kredi kartı borcuna oranı halen tarihsel ortalamaların altında bulunuyor. Ancak asgari ödeme oranı ve üzerinde ödeme yapılan kartlarda faize bırakılan borçların toplam kart bakiyesine oranı yüzde 12,6 ve asgari ödeme oranının altında ödeme yapılan kartlarda gecikmeye bırakılan borçların oranı yüzde 8,1 seviyesinde bulunuyor. Son aylardaki artışa rağmen, gecikmeye bırakılan borcun toplam bireysel kredi kartı bakiyesine oranının yüzde 20 civarında ve tarihsel ortalamasının altında yer aldı.
Raporda bireysel kredi kartı yıllık büyümesinin temmuza kadar, kredi kartı faizlerinin enflasyonun ve ihtiyaç kredisi faizlerinin altında olmasının etkisiyle taksitli kullanım ve nakit avans kaynaklı olarak güçlü bir seyir izlediği kaydedildi. Takip eden dönemde kredi kartı faizlerinde yapılan güncellemeler ile birlikte taksitli harcama amaçlı kullanımda belirgin bir yavaşlama başladı. Ama taksitsiz bireysel kredi kartı kullanımı da yavaşlamakla birlikte halen göreli yüksek seyrini sürdürdü.
KART BORCUNUN YÜZDE 62’Sİ ASGARİ ÖDENİYOR
Rapora göre bireysel kredilerin yüzde 40’ını aşan kısmı bireysel kredi kartlarından (BKK) oluşuyor. Bireyler ödenmeyen bireysel kredi kartı borçları kaynaklı faiz artışından etkileniyor. Enflasyonun arttığı dönemlerde bireylerin kredi kartı borçlarını faize bırakma eğiliminde bir miktar artış gözlenirken son dönemde ödenmeyen BKK borcu payı haziran ayından bu yana bir miktar artış gösterdi. Ancak yine de uzun dönem ortalamasının altında seyretmeye devam etti. Ödenmeyen kredi kartı bakiyesinin yüzde 62’si, asgari ödeme tutarı üzerinde ödeme yapılmış ancak tamamı ödenmemiş borçlardan geliyor.
Merkez Bankası Finansal İstikrar Raporu’nda 25 bin lira altı limitli kartlarda asgari ödeme oranının yüzde 20, 25 bin lira üstü limitli kartlarda yüzde 40 olarak uygulandığı hatırlatılarak gelir artışlarının limit artışlarına yansımasıyla birlikte kartlarda asgari ödeme oranının yüzde 40’a yükselmesinin de borçların ödenememesinde bir etken olduğu vurguladı.
KREDİ KARTI BORÇ BAKİYESİ 1 TRİLYON LİRAYI AŞTI
BDDK verilerine göre 17 Kasım itibariyle bireysel kredi kartı borç bakiyesi 1 trilyon 8 milyon 957 bin liraya yükseldi.
Bu borç bakiyesinin 448 milyar 961 milyon lirası taksitli yani faiz artışlarından etkilenmeyen borçlardan, 559 milyar 996 milyon lirası da taksitsiz faiz artışlarından direkt etkilenen kısımdan oluşuyor. TBB verilerine göre ise Eylül 2023 sonu itibariyle bireysel kredi kartı toplam borç bakiyesi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 183,14 arttı. Kişi başı borç riski ise yine bu yıl eylülde geçen yıl eylüle göre yüzde 161 artış gösterdi ve 10 bin 520 liradan 27 bin 455 liraya çıktı.
